jak przetłumaczyć badania naukowe na angielski

Jako że ostatnio zajmuję się głównie tłumaczeniem artykułów naukowych, kwestie właśnie takich tłumaczeń na angielski są mi najbliższe. Pisałam już o uwagach recenzentów, o specjalistycznym słownictwie, o współpracy tłumacza ze specjalistą w danej dziedzinie. Dzisiaj chcę powrócić jednak do kwestii bardziej podstawowych, tzn. tłumaczenia samej frazy badania naukowe na angielski. Niestety, tłumaczenie tej podstawowej frazy może również nastręczać tłumaczowi naukowemu sporych trudności. Nie jest to bowiem kwestia oczywista.

Już sam wybór pomiędzy liczbą mnogą i pojedynczą jest problematyczny. W polskim mamy liczbę mnogą, w angielskim jest to najczęściej liczba pojedyncza, czyli research. Researches, według np. Christian Douglas-Kowalskiej w: Difficult Words in Polish-English Translation również jest dopuszczalne, ale w konkretnym znaczeniu, odwołując się np. do pojedynczych tekstów badań, czy grupy konkretnych badań. Badania w znaczeniu ogólnym, np. „nowe badania nad kotami”, są niepoliczalne i mamy: „new research on cats”.

Przeglądając anglojęzyczne fora, spotkałam się jednak z ostrym sprzeciwem ze strony native speakerów związanym z użyciem słowa „researches” w ogóle. Są tam nawet sugestie, że słownik, który dopuszcza liczbę mnogą się myli. Jako odpowiednie ekwiwalenty kilku badań podaje się studies, czy pieces of research.

                                                                                                                                                                                               źródło: http://chriskresser.com/

Poza tym, istnieje jeszcze np. kwestia przymiotnika, w końcu, polska wersja wyraźnie podpowiada tłumaczenie: scientific research. Tak naprawdę jednak w tekstach natywnych bardzo rzadko spotyka się tę frazę. Samo angielskie research zawiera tę „naukowość” więc scientific można sobie najczęściej darować w tłumaczeniu na angielski. No chyba, że tekst w jakiś sposób wymaga dodatkowego podkreślenia, że chodzi o badania naukowe. Wspomniana wcześniej autorka podaje przykład takiego użycia: „[…] allowing them to be used strictly for display purposes only, and very definitely not for scientific research”. Myślę, że w tym fragmencie chodzi o skontrastowanie dwóch fraz w zdaniu: „display purposes” i „scientific research”.

Co ważne, można w tłumaczeniu „badań naukowych” posłużyć się angielskim słówkiem-wytrychem, tzn. work, szczególnie w odniesieniu do autorów badań naukowych, np. „This unexpected result is confirmed by the work of Smith and Jones”.