Tłumaczenie na angielski albumu o sztuce

Tłumaczenie na angielski tekstów do albumów artystycznych to zadanie, które wymaga nie tylko znajomości języka źródłowego i docelowego, ale także wrażliwości na kontekst historyczny, kulturowy i estetyczny. Niedawno miałam okazję pracować nad tłumaczeniem angielskim tekstów do albumu poświęconego kameralnej rzeźbie ceramicznej w Polsce Ludowej – i był to proces pełen interesujących wyzwań.

Źródło: https://culture.pl/pl/galeria/wielka-czworka-i-inni-ceramiczna-rzezba-kameralna-w-prl-u-we-wroclawiu-galeria

Kameralna rzeźba ceramiczna w PRL-u – specyfika tematu

Kameralna rzeźba ceramiczna, w odróżnieniu od monumentalnych dzieł tworzonych na potrzeby przestrzeni publicznej, to forma sztuki bardziej osobista, przeznaczona do wnętrz i bliskiego kontaktu z odbiorcą. W okresie PRL-u, w którym sztuka często była narzędziem propagandy, kameralna rzeźba ceramiczna stanowiła dla wielu artystów przestrzeń twórczej wolności i eksperymentu.

Tłumaczenie na angielski tekstów dotyczących tej dziedziny wymagało uwzględnienia specyfiki języka opisu artystycznego, a także odniesień do realiów polityczno-społecznych PRL-u. Konieczne było oddanie subtelnych niuansów dotyczących znaczenia kameralnej rzeźby ceramicznej jako formy wyrazu, niepopadając jednocześnie w zbytnią dosłowność czy nadmierne uogólnienia.

Wyzwania terminologiczne w tłumaczeniu angielskim

Jednym z kluczowych wyzwań w tłumaczeniu angielskim było odpowiednie przełożenie terminologii artystycznej. Niektóre pojęcia, choć intuicyjne dla polskiego czytelnika, w języku angielskim wymagały precyzyjnego doprecyzowania lub opisowego tłumaczenia. Na przykład:

• „Rzeźba kameralna” – w języku angielskim nie istnieje jednoznaczny odpowiednik tego terminu. W zależności od kontekstu, stosowaliśmy „intimate sculpture”, „chamber sculpture” lub po prostu „small-scale sculpture”.
• „Kameralna rzeźba ceramiczna” – najczęściej przekładaliśmy jako „intimate ceramic sculpture” lub „chamber ceramic sculpture”, zależnie od kontekstu.
• „Formizm”, „socrealizm” – pojęcia te, związane z historią sztuki polskiej i europejskiej, wymagały nie tylko tłumaczenia na angielski, ale także dodatkowych objaśnień w przypisach.
• Materiały i techniki – tłumaczenie angielskie nazw materiałów, takich jak „ceramika szkliwiona” czy „odlew z brązu”, wymagało zachowania precyzji terminologicznej oraz wierności oryginalnemu stylowi opisu.

Oddanie ducha epoki w tłumaczeniu na angielski

Kameralna rzeźba ceramiczna w PRL-u była tworzona w kontekście napięć między oficjalną linią władzy a indywidualną ekspresją artystów. Często pełniła funkcję osobistego komentarza wobec rzeczywistości politycznej i społecznej. W języku polskim wiele sformułowań zawiera subtelne aluzje czy podteksty, które mogłyby umknąć anglojęzycznemu odbiorcy.

Przykładem może być opis twórczości rzeźbiarzy balansujących na granicy między realizmem a abstrakcją. W polskim tekście pojawiały się określenia takie jak „dążenie do autonomii formy” czy „poszukiwanie wolności w materii”, które wymagały tłumaczenia angielskiego oddającego zarówno artystyczne, jak i ideologiczne tło tamtej epoki.

Estetyka i rytm języka w tłumaczeniu angielskim

Albumy o sztuce często posługują się językiem nie tylko informacyjnym, ale także estetycznym, pełnym poetyckich opisów i metafor. Ich tłumaczenie na angielski wymagało więc zachowania elegancji i rytmu oryginalnego tekstu, tak aby angielska wersja brzmiała naturalnie i oddawała ducha dzieła. Przykładem może być fragment dotyczący jednej z rzeźb:

„Delikatnie opracowana powierzchnia rzeźby zdaje się pulsować światłem, przywołując atmosferę kontemplacji i spokoju.”

Bezpośrednie tłumaczenie mogłoby brzmieć sztywno i nieoddające poetyckości oryginału, dlatego lepszym rozwiązaniem było:

„The delicately crafted surface of the sculpture seems to pulse with light, evoking an atmosphere of contemplation and serenity.”

Podsumowanie

Tłumaczenie na angielski tekstów do albumów artystycznych to niezwykle inspirujące wyzwanie, które wymaga nie tylko biegłości językowej, ale też zrozumienia kontekstu kulturowego i artystycznego. Praca nad tłumaczeniem angielskim albumu poświęconego kameralnej rzeźbie ceramicznej w PRL-u była fascynującą podróżą przez historię sztuki, pełną niuansów i odkryć.

Czy mieliście okazję pracować nad tłumaczeniem angielskim tekstów z obszaru sztuki? Jakie wyzwania napotkaliście?